Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedir? Dikkat eksikliği, kişinin yaşına ve gelişim düzeyinin dışında seyreden aşırı hareketlilik, isteklerine karşı gelememe dürtülerini kontrol edememe ve dikkat sorunları ile açığa çıkan psikiyatrik rahatsızlıktır. Dikkat Eksikliğine neden olan prefrontal bölge olarak adlandırılan, beynin ön bölgesinde yer alan dikkat sistemindeki işlevsel bozulmadır. Dikkat eksikliği yaşayan çocukların bakım verenlerinden şu cümleleri sık sık duyarız; Ders çalışmaya başlayamama, Tekrar gerektiren ödevleri yapmama, beklenmedik basit sınav hataları yapma, dağınıklığın yanı sıra eşyalarını bir yerlerde unutma, verilen işleri tamamlayamama ile beraber bahaneler üretip başka şeylerle ilgilenmeye başlama, ödevleri son dakikaya kadar yapmama ve tek başına ödev yapmama vb. Dikkat eksikliğine sebep olarak birden fazla sebep etki edebilir. Zorlu bir doğum veya doğum sürecinde beynin oksijensiz kalması, hamilelikte kullanılan sigara veya doğum sonrası bebeğin sigaraya maruz kalması, hamilelikte kullanılan ilaçlar ve alkol, cıva ve kalay gibi kimyasallara maruz kalma, annenin kötü beslenmesi, demir eksikliği, enfeksiyonel rahatsızlıklar dikkat eksikliğinin sebebi olabilir. Dikkat eksikliği yaşayan çocuklarımıza bu durumun farkında olarak yaklaşmamız gerekir. Onlara özel bir çalışma programı hazırlayıp yaşıtları ile kıyas yapmamamız ve onlarla bir değerlendirmemek gerekir. Yaşadığı zorlukları anlıyor biliyor olmamız lazım. Diğer akranlarına göre yoğun bir duygu içerisinde olduklarından herhangi bir ceza verecekseniz bile onu sevdiğinizi ve koruduğunuzu anlamasını sağlamalısınız. Çünkü duygusal ve kişisel gelişimler farklı gelişirler.
Dikkat eksikliği yaşayan çocukların ebeveynleri olarak onlara güvenin. Onlardan geri dönütlerde fazla beklentiye girmeyin, yük hissettiklerinde başarısızlık kaygısı daha da artacaktır ve başarısızlık kaçınılmaz olacaktır. Onların ilgi alanlarını tespit edip oraya yönlendirmek ve onları negatif durumlara itmemek örneğin tembel pasaklı gibi ithamlarda bulunmamak onları başarılı olmalarına daha yakın olmalarını sağlayacaktır.
Dikkat eksikliği, genellikle Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olarak adlandırılan bir durumdur. Bu durumda, bireylerin dikkatleri kolayca dağılabilir ve uzun süreli dikkat gerektiren görevlerde zorluk çekebilirler. Dikkat eksikliği, birçok farklı belirti ile kendini gösterebilir, ancak en yaygın belirtileri şunlardır:
Dikkat süresinde azalma: Bireyler, ilgi gerektiren görevlere yoğunlaşmakta zorlanabilirler ve dikkatleri kolayca dağılabilir.
Hareketlilik: Bireyler, sürekli hareket etme ve yerinde duramama eğiliminde olabilirler.
İmpulsivite: Bireyler, düşünmeden hareket etme eğiliminde olabilirler ve sonuçları düşünmeden davranabilirler.
Organizasyon ve planlama becerilerinde zorluk: Bireyler, görevleri organize etme ve zamanı yönetme konusunda zorluk çekebilirler.
Okul ve iş performansında düşüklük: Bireyler, okulda veya işte performanslarında düşüklük yaşayabilirler.
Dikkat eksikliği, belirtileri açısından oldukça çeşitlidir ve her bireyde farklı şekilde görülebilir. Bu nedenle, doğru bir değerlendirme ve teşhis yapılması ve bireye özel bir tedavi planı hazırlanması önemlidir. Tedavi planı, bireysel danışmanlık, davranış terapisi, ilaç tedavisi ve eğitim desteği gibi farklı yöntemleri içerebilir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), hiperaktivite, dikkat eksikliği ve dürtüsellik gibi belirtilerle karakterize edilen bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu bozukluk, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkinlikte de devam edebilir.
DEHB, dikkat eksikliği ve hiperaktivite olmak üzere iki temel alt tipi vardır. Dikkat eksikliği alt tipinde, bireylerin dikkat süresi kısadır ve dikkatleri kolayca dağılır. Hiperaktivite alt tipinde ise bireylerin hareketliliği yüksektir, yerinde duramazlar ve sürekli bir hareketlilik içindedirler.
DEHB’nin belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
• Dikkat süresinde azalma
• Hareketlilik
• İmpulsivite
• Organizasyon ve planlama becerilerinde zorluk
• Okul ve iş performansında düşüklük
DEHB teşhisi, bir klinik değerlendirme ile konulabilir. Tedavide, bireysel danışmanlık, davranış terapisi, ilaç tedavisi ve eğitim desteği gibi farklı yöntemler kullanılabilir. İyi bir tedavi yaklaşımı, bireyin yaşına, belirtilerinin şiddetine ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenmelidir.
Dikkat Eksikliği Belirtileri
Dikkat eksikliği belirtileri, genellikle Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olarak adlandırılan bir durumdur. Bu durumda, bireylerin dikkatleri kolayca dağılabilir ve uzun süreli dikkat gerektiren görevlerde zorluk çekebilirler. Dikkat eksikliği, birçok farklı belirti ile kendini gösterebilir, ancak en yaygın belirtileri şunlardır:
Dikkat süresinde azalma: Bireyler, ilgi gerektiren görevlere yoğunlaşmakta zorlanabilirler ve dikkatleri kolayca dağılabilir.
İş yapmada zorluk: Bireyler, özellikle uzun süreli işlerde veya ayrıntıları gerektiren işlerde zorluk çekebilirler.
Düşük motivasyon: Bireyler, ilgi duymadıkları veya sıkıcı buldukları işlere karşı düşük motivasyona sahip olabilirler.
Unutkanlık: Bireyler, sık sık şeyleri unutabilirler veya önemli tarihleri veya randevuları hatırlamakta zorluk çekebilirler.
Kolayca dikkat dağılması: Bireyler, çevrelerindeki uyarıcılara kolayca dikkatlerini verirler ve odaklanmalarını zorlaştırırlar.
Organizasyon ve planlama becerilerinde zorluk: Bireyler, görevleri organize etme ve zamanı yönetme konusunda zorluk çekebilirler.
Dikkat eksikliği belirtileri oldukça çeşitlidir ve her bireyde farklı şekilde görülebilir. Bu nedenle, doğru bir değerlendirme ve teşhis yapılması ve bireye özel bir tedavi planı hazırlanması önemlidir. Tedavi planı, bireysel danışmanlık, davranış terapisi, ilaç tedavisi ve eğitim desteği gibi farklı yöntemleri içerebilir.
Dikkat Eksikliği Olan Çocuğun Özellikleri
Dikkat eksikliği olan çocuklar genellikle şu özellikleri gösterirler:
Dalgınlık: Çocuklar, özellikle de ilgilendikleri konular dışında, çabuk dikkatlerini kaybedebilirler. Görevlerini tamamlamakta zorluk çekebilirler ve sık sık unutkanlık yaşayabilirler.
Hiperaktivite: Çocuklar, hareket halinde olmayı seven, yerinde duramayan bir davranış sergileyebilirler. Sürekli olarak hareket eden, el ve ayaklarını sallayan, sık sık yer değiştiren ve konuşmaktan çekinmeyen çocuklar hiperaktivite belirtileri gösterirler.
İmpulsivite: Çocuklar, düşünmeden hareket edebilirler. Karar vermeden önce düşünmek yerine, aniden davranış sergileyebilirler. İmpulsif davranışlar, özellikle okulda ve sosyal ortamlarda sorunlara neden olabilir.
Düşük akademik performans: Dikkat eksikliği olan çocuklar, okulda zorluklarla karşılaşabilirler. Görevlerini tamamlayamama, ödevlerini unutma veya tamamlamama, okuduğunu anlamama ve sınavlarda kötü sonuçlar alma gibi sorunlarla karşılaşabilirler.
Sosyal uyumsuzluk: Çocuklar, dikkat eksikliği nedeniyle diğer çocuklarla ilişkilerini sürdürmede zorlanabilirler. Arkadaş edinme, oyun oynama ve sosyal ortamlarda uyum sağlama konusunda zorluk çekebilirler.
Bu özellikler, dikkat eksikliği olan tüm çocuklar için geçerli olmayabilir. Her çocuğun kendine özgü belirtileri ve ihtiyaçları vardır. Ancak, bu özelliklerin bir veya daha fazlası, çocuğun dikkat eksikliği sorunu yaşadığını düşündüren işaretler olabilir.